Z roku na rok popularność quadów rośnie, zwłaszcza w środowiskach pasjonatów offroad-u. Niestety, polskie prawo wciąż nie do końca sprecyzowało zasady korzystania z tych pojazdów. Jak więc wygląda obecna sytuacja, jakiego potrzebujemy prawa jazdy, i co z rejestracją?
Wszystko zależy od wieku kierowcy i gabarytów pojazdu.
Do poruszania się czterokołowcem lekkim wystarczy prawo jazdy kategorii AM. Prawna klasyfikacja pojazdu jako lekkiego oznacza dopuszczalną masę własną (DMC) nieprzekraczającą 350 kg i konstrukcję, ograniczającą prędkość jazdy do 45 km/h. Kierowca musi mieć przynajmniej 14 lat, aby móc przystąpić do egzaminu państwowego na tę kategorię.
Aby mieć możliwość jazdy nieco cięższym czterokołowcem, konieczne jest uzyskanie prawa jazdy kategorii B1, o które ubiegać można się już po ukończeniu 16 roku życia. Masa własna pojazdu tej kategorii nie może przekraczać 550 kg (w przypadku przewozu rzeczy) lub 400 kg (w przypadku przewozu osób).
Czy prawo jazdy kategorii B uprawnia do prowadzenia quada?
Według polskiego prawa, kategoria B obejmuje „pojazd samochodowy o dopuszczalnej masie całkowitej do 3,5 t (np. samochód osobowy), z wyjątkiem autobusu i motocykla.” Oznacza to, że posiadając takie uprawnienia mamy możliwość poruszać się quadem. Musimy jednak pamiętać, że ten pojazd jest całkowicie odmienny od samochodu, i aby podróż przebiegała bezpiecznie, konieczne jest opanowanie właściwej techniki jazdy.
Jak jeździć quadem?
- Quad charakteryzuje się mniejszą zwrotnością i zdecydowanie szybszą zmianą środka ciężkości niż pozostałe pojazdy. Aby wyrównać te siły, podczas jazdy musimy balansować ciałem.
- Przy skręcie w prawo, musimy przenieść ciężar ciała na prawą stronę, aby wyrównać siłę odśrodkową – tak samo postępujemy skręcając w lewo
- Pokonując wzniesienie powinniśmy pochylić się do przodu, a zjeżdżając z górki przesunąć ciężar ciała na tylną część pojazdu
- Jeżeli po wjeździe na nierówność pojazd pochyli się zbytnio w którąś ze stron, musimy natychmiast zwrócić się w stronę przeciwną, aby uniknąć niebezpiecznego wypadku.
- Podczas skręcania i jazdy starajmy się unikać gwałtownego i częstego zwalniania oraz hamowania, gdyż może to spowodować groźny wypadek (najczęstszymi urazami podczas wywrotki są urazy głowy i karku, które mogą skończyć się nawet przerwaniem rdzenia i paraliżem) – przy manewrach powinniśmy przede wszystkim odpowiednio balansować naszym ciałem.
Rejestracja quada
- Warunkiem dopuszczenia do ruchu pojazdu jest posiadanie stosownej homologacji, oznaczonej następująco:
- L6e – czterokołowiec lekki (do 350 kg)
- L7e – czterokołowiec ciężki, przeznaczony do przewozu towarów (550 kg) lub osób (400 kg)
Czy możliwa jest rejestracja quada bez homologacji?
Podstawą prawną dla tego działania jest 2 ustęp punktu pierwszego z artykułu 70 ustawy 'Prawo o ruchu drogowym’ który mówi o dopuszczeniu jednostkowym
Dopuszczeniu jednostkowemu pojazdu, z zastrzeżeniem ust. 3-6*, podlega nowy pojazd: 1) przed wprowadzeniem do obrotu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, na którego typ producent lub importer nie uzyskał świadectwa homologacji typu WE pojazdu albo świadectwa homologacji typu pojazdu; 2) na którego typ zostało wydane świadectwo homologacji typu WE pojazdu albo świadectwo homologacji typu pojazdu, w którym przed rejestracją zostały wprowadzone zmiany w pojeździe, przedmiocie wyposażenia lub części, wpływające na zmianę warunków stanowiących podstawę do wydania świadectwa homologacji typu tego pojazdu.
* Dopuszczenie to nie dotyczy tramwajów, trolejbusów, samochodów specjalnych (np. aut Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, etc.), pojazdów, przeznaczonych do użytku w kamieniołomach, portach, na lotniskach oraz placach budowy oraz pojazdów wolnobieżnych i wykorzystywanych w zawodach sportowych (np. wózki golfowe)
Niniejszym, rejestracja jest możliwa za okazaniem odpisu decyzji o zwolnieniu pojazdu z obowiązku posiadania homologacji. Jest to jednak proces długi, skomplikowany i drogi. Nie sposób jednak oszacować jego kosztów, gdyż cena zbadania pojazdu jest ustalana indywidualnie. Z kolei opłata za sprawozdanie z jego przebiegu wynosi aż 800 zł, a zapłacić musimy również za złożenie wniosku (17 zł). Niestety, zdarza się iż rejestracja pojazdu okazuje się droższa niż sam pojazd. Dopuszczenie jednostkowe jest wydawane dla wszystkich kategorii pojazdów, ale tylko na teren RP.
Jeżeli jednak dany pojazd otrzymał już dopuszczenie jednostkowe w innym kraju UE, możliwe jest złożenie wniosku do Dyrektora TDT o uznanie niniejszego dopuszczenia. Wówczas cena procedury ograniczy się do opłaty za wydanie uznania, sięgającej 800 zł.
Na co zwrócić uwagę podczas kupowania używanego quada?
- Ewentualne ubytki, wgniecenia lub pęknięcia w plastikowej „karoserii”, zwłaszcza na bokach.
- Ze względu na używanie elastycznych i odpornych tworzyw jako głównego materiału w obudowach quadów, każda poważniejsza skaza może świadczyć o przebytym wypadku – jeśli fakt ten nie został przedstawiony nam przez sprzedawcę, powinien on wzbudzić w nas podejrzliwość.
- Stan podwozia – znaczne odchylenie kół lub osi, korozja, ewentualne spawanie
- Zwłaszcza ślady po spawaniu mogą świadczyć o przebytym wypadku. Kluczową sprawą jest tutaj estetyka wykonanej naprawy.
- Rozbieżność w odchyleniu danych elementów pojazdu świadczy o znacznej lub niewłaściwej jego eksploatacji.
- Stan amortyzatorów
- Zbyt mały opór i szybki powrót amortyzatora do pozycji wyjściowej podczas nacisku, świadczy o ich zużyciu – oznacza to, iż nie będą one pełniły swej pierwotnej funkcji i mogą stanowić poważne niebezpieczeństwo dla użytkownika. Quad jest pojazdem o szybko zmieniającym się środku ciężkości, a jazda na nim wymaga balansowania ciałem. Wyrobione amortyzatory mocno obniżają stabilność pozycji kierowcy, a stąd prosta droga do wypadnięcia z czterokołowca.
- Stan kół i łożysk
- Części eksploatacyjne ulegają wyrobieniu, jednak nadmierne ich zużycie może okazać się niebezpieczne dla przyszłego kierowcy – zwłaszcza, jeżeli zamierza on wykorzystywać pojazd w terenie.
- Układ hamulcowy
- Większość quadów wyposażona jest w tarcze i hydrauliczne zaciski – każde skrzywienie w tych elementach układu hamulcowego może stać się przyczyną wypadku. Co więcej, zaciski bardzo często padają 'ofiarą’ domorosłych mechaników, którzy zazwyczaj niszczą je poprzez użycie nieodpowiednich narzędzi do ich regulacji.
- Stan silnika i zespołu napędowego
- Sprawdzając ten element strzeżmy się wycieków, braków w osłonach i wszelkich podejrzanie wyglądających wygięć. Nie powinniśmy też ignorować stanu płynów eksploatacyjnych.
- Koniecznie porównajmy zgodność numeru silnika z numerem ramy – ich rozbieżność w najgorszym wypadku może uniemożliwić nam przerejestrowanie maszyny.
Bezpieczeństwo podczas jazdy quadem
- Zawsze noś kask! Najczęstszymi obrażeniami, doznawanymi w wyniku upadku z quada są urazy kręgosłupa (zwłaszcza w odcinku szyjnym) oraz głowy.
- Ubierz się odpowiednio – podczas jazdy w terenie absolutnie konieczne są gogle ochronne i odpowiednie, wysokie buty ze stabilizacją kostki. Te pierwsze pozwolą zachować nam widoczność przy rozpryskach błota, a te drugie zapewnią komfort jazdy.
- Wyposaż się w odpowiednie opony. Chociaż na rynku znajdują się opony uniwersalne, na cięższe warunki zdecydowanie polecamy zaopatrzenie się w te terenowe – zapewniają większą przyczepność, mają znacznie głębiej wyprofilowany bieżnik.
- Pamiętaj o przepisach. Wedle polskiego prawa, quady mają zakaz wjazdu na autostrady i drogi ekspresowe, a podczas przewożenia dziecka poniżej 7 roku życia prędkość pojazdu nie może przekroczyć 40 km/h. Jeżeli nasz pojazd ma taką możliwość, powinniśmy też zaopatrzyć się w fotelik dla najmłodszego pasażera. Oczywiście, obowiązkiem jest założenie kasków i zapięcie pasów (jeżeli dany quad jest w nie wyposażony)
- Sprawdź stan czterokołowca przed jazdą – szczególnie przy wyprawach w teren. Bardzo ważna jest kontrola poziomu i gęstości oleju silnikowego, którego niewłaściwe parametry mogą doprowadzić do zatarcia się silnika. Podczas oględzin sprawdźmy też bieżnik, ciśnienie w oponach, amortyzatory i płyn hamulcowy.
- Dbaj o czystość pojazdu. Zalegający brud może skutkować szybszym rozwinięciem się korozji. Usuwanie błota i pyłu z quada zalecane jest zwłaszcza miłośnikom off-roadu.